ZAVIČAJNI MUZEJ RUMA

Pastirska noć: Promocija najstarijeg duvačkog instrumenta kavala

U Zavičajnom muzeju Ruma brojna radoznala publika imala je priliku da se u okviru programa „Pastirska noć“ upozna sa najstarijim muzičkim instrumentom koji se zove kaval. Reč je o nekada veoma popularnom duvačkom instrumentu na našim prostorima.
O njemu su govorili Branko Jeftić, kao i njegovi prijatelji, koji takođe sviraju ovaj muzički instrument, Edi Tajm iz Sremske Mitrovice i Veljko Ljuština. Branko Jeftić izrađuje ovaj muzički instrument, ali ga i svira, kao i gajde i harmoniku u rumskom Gradskom tamburaškom orkestru „Branko Radičević“.
Etnološkinja Jelena Arsenović je istakla da je ovo veče posvećeno predstavljanju kavala kao dela tradicionalnog kulturnog nasleđa.
– U Zakonu o muzejskoj delatnosti je jasno definisano da su muzeji, kao ustanove zaštite, nadležni kako za muzejsko nasleđe, tako i za nematerijalno kulturno nasleđe. Tradicionalno izvođenje muzike, pesme i igre su elementi koji su prilično ugroženi, jer postoji vrlo mali broj aktivnih nosilaca tog nasleđa. Naše je da ih evidentiramo i da omogućimo promociju i prezentaciju široj muzejskoj publici, kazala je Arsenović.
Branko Jeftić sa svojim prijateljima uveo je publiku u svet ovog muzičkog instrumenta, koji je pre dve decenije, bio pred potpunim zaboravom.
– Prof. Miloš Nikolić je 2004. godine nastupao sa Željkom Joksimovićem u pesmi „Lane moje“ i tada se kaval na velika vrata vratio u javnost i krenula je njegova popularizacija, ispričao je Branko Jeftić.
Kaval je najstariji duvački instrument, njegovi nalazi datiraju iz vremena pre 40.000 godina. Tada je to bila obična šuplja kost sa rupama.
– On ne pripada nijednoj naciji, to je jedan svetski instrument. Svaki narod je dao svoj pečat, ali je način sviranja u suštini jedan, mada se modifikovao u različitim narodima. Danas je najzastupljeniji na Balkanu. Makedonci dominiraju, Bugari danas imaju srednje muzičke škole za taj instrument, a popularan je u Turskoj, Albaniji, Crnoj Gori… Danas ga sviramo iz glave, kao čistu improvizaciju, ali postoje i tačno komponovane i zapisane pesme za kaval, kaže za naše novine Branko Jeftić.

S. Džakula