TEMA BROJA: KAKO JE STANOVNIŠTVO SREMA DOČEKALO OSLOBOĐENjE U DRUGOM SVETSKOM RATU

Osamdeset godina od pobede nad fašizmom

Miting i kozaračko kolo u Mitrovci u danima oslobođenja početkom novembra 1944. godine, preuzeto iz: Sremskomitrovačka hronika, Petar Milošević, Bora Čekerinac, Dušan Vuletić i Radomir Prica, Novi Sad 1987.

Maj 1945. godine u kome je ozvaničena pobeda slobodoljubivog sveta nad fašizmom, sremski gradovi i sela dočekali su u slobodi izvojevanoj u združenim akcijama Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije i sovjetske Crvene armije u talasu koji je usledio nakon oslobođenja Beograda 20. oktobra 1944. godine. Munjevita jesenja akcija krenula je zapadno od Beograda i do kraja oktobra oslobođeni su Pećinci, Inđija, Stara Pazova, Irig i Ruma. Prethodno su jedinice Trećeg bataljona proterale okupatora iz Beočina. Uslediće višednevne borbe za slamanje otpora nemačkih fašista i ustaških vlasti iz najvećeg sremskog grada Sremske Mitrovice. Trijumf oslobodilaca grad na Savi dočekaće u jutarnjim satima prvog novembra 1944. godine. Miris slobode najduže su čekali Šiđani, a borbe za oslobođenje najzapadnijeg naselja u današnjem Sremu okončane su tek u zimskim danima sedmog decembra u sklopu šire vojne operacije poznate pod nazivom Sremski front. Situacija na svetskim ratištima ukazivala je na skori slom fašizma pa je unutar sremskih naselja stanovništvo sve hrabrije stupalo u akcije otpora i povezivanja sa budućim oslobodiocima, uprkos činjenici da su NDH i nemačke vlasti tokom leta 1944. godine sprovele još jednu represivnu akciju u mestima Srema. Ovo geografsko područje imalo je za kretanje i povlačenje nemačke vojske sa juga Evrope veliki strateški značaj. Već tokom jeseni primećeni su veći pokreti u povlačenju nemačkih snaga sremskim železnicama i drugim komunikacijama ka zapadu.

Najžešće borbe za Mitrovicu između Rumske malte i Save

Oslobođenje Mitrovice, grada sa nešto više od 9.000 stanovnika, najavili su zvuci sovjetske avijacije i panične akcije okupatora koji uništava železničku prugu, stanicu, električnu centralu i velike privredne objekte. Nemačke snage su pripremajući odstupnicu svojoj velikoj E armiji žestoko držale prostor Srema i linije odbrane kod Mitrovice. Prvi juriš 11. krajiške i 16. vojvođanske divizije pod komandom 12. korpusa na grad sa ciljem uništenja neprijateljskih garnizona počeo je 27. oktobra 1944. godine, ali je zaustavljen žilavim otporom Nemaca i ustaša. Intenzivne borbe potrajale su do 30. oktobra. Marko Peričin Kamenjar, komandant 16. divizije koja je preuzela ofanzivnu inicijativu, predvodio je poslednjeg dana oktobra novi napad na grad i uz asistenciju 21. srpske divizije, posle taktičkog pokreta ka Mačvi, jedinice Narodnooslobodilačke vojske prvog novembra ulaze u Sremsku Mitrovicu. Odatle se nastavlja pokret ka Laćarku gde se neprijatelj učvrstio na svojoj „crnoj odbrambenoj liniji“, na potesu Generalnog kanala. Istorija je u Mitrovici zabeležila ulazak partizana u tri sata ujutru uz najžešće borbe vođene između Rumske malte i reke Save. Jedinice NOV tada se razdvajaju i kreću u dva pravca – ka Kazneno-popravnom domu i prema Savi. Iz tih pravaca raširile su se po celom gradu. U sećanjima boraca ostala je slika okupljenog naroda na mitrovačkim ulicama koje su pred oslobodioce ostavljali komade belog platna, posipajući ih cvećem „tako da je sve podsećalo na bogatu i veliku svadbu“. Korpus je u petodnevnim borbama u sektoru Mitrovice, Velikih Radinaca i Bešenova ostao bez 1.200 boraca. Ujedno su 6. lička i 36. vojvođanska divizija slomile otpor okupatora u okolnim fruškogorskim selima. Ostao je zapisan podatak kako je posle višednevnih borbi, zvukova municije i eksplozija, u gradu nastao neopisivi mir – grobna tišina koju ništa, pa ni zavijanje pasa nije narušavalo. Prethodno unezvereni od straha i neizvesnosti, ljudi su izlazili iz podruma pozdravljajući grupe partizana koje su patrolirale gradom. Mnogobrojni vojnici i oficiri vratili su se svojim domovima tražeći preživele srodnike i prijatelje. U centru grada počelo je slavlje. Pesme, povici i veliko kolo. Domaćini su otvarali kapije nudeći gostoprimstvo i posluženje. Pekli su se domaći hlebovi i klale svinje. U večernjim satima u sali Srpskog doma organizovan je javni skup sa pripremljenim govorom i umetničkim programom. Došlo je vreme isceljivanja ratnih rana i organizacije života u slobodi.

Borci Prve vojvođanske brigade ulaze u Rumu – 27. oktobra 1944. preuzeto iz: Ruma u središtu Srema, Radisav Đorđević, Vladimir Tomić, Dušan Čudić, Radomir Prica, Dobrivoj Mitrović, Novi Sad 1991.

Borba „prsa u prsa“ za svaku rumsku ulicu

Ruma je bila jedno od utvrđenijih mesta fašističkih i ustaških vlasti u kojoj je bilo oko 4.000 njihovih vojnika. Oslobođenje grada predvodila je 16. vojvođanska divizija koja je u ključnom momentu dobila podršku 36. divizije nakon oslobođenja Iriga. Napad na Rumu počeo je 26. oktobra a specifičan je po tome što su energične borbe vođene „prsa u prsa“ u borbi za svaku ulicu i pojedinačnu zgradu. Juriš vojvođanskih divizija dao je rezultate 27. oktobra kada su Nemci uz gubitke i ranjavanje 150 vojnika u jutarnjim satima, negde oko pet časova, bili prinuđeni da napuste grad. U operacijama oslobođenja Rume učestvovale su jedinice protivtenkovskog puka Crvene armije. Akciji je prethodila artiljerijska priprema i „vatra“ iz ruskih kaćuša koja je osvetljavala nebo. Napad jedinica NOV na Rumu bio je deo strategije probijanja najčvršće nemačke odbrane na liniji kanala Jarčina i dalji prodor ka Mitrovici i Šidu. Oslobodioci su u Rumu ušli iz pravca železničke stanice. Činjenica da je štab Korpusa preseljen u grad, kao i deo komande sovjetskih snaga govorila je o čvrstoj rešenosti da se u Rumi ostane i da ona postane centar vojnih jedinica za dalje napredovanje u Sremu. Slavlje koje je nastalo u gradu nije moglo potrajati jer je cilj vojnih jedinica bio odmor i priprema za sledeću akciju. Mnogi Rumljani ustupili su svoje stanove i kuće iscrpljenoj vojsci. Nemci, ustaše i njihovi saradnici panično su napuštali grad.

Sremski front – svetlo slobode ostatku države

Jedna od najznačajnijih vojnih operacija Drugog svetskog rata koja se sticajem okolnosti dogodila na geografskom prostoru Srema bio je Sremski front. Akcija antifašističkih saveznika i Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije zvanično je počela poslednje dekade oktobra 1944. godine i potrajala je do 12. aprila 1945. godine, mesec i nešto dana do proglašenja konačnog poraza Nemačke i njenih saveznika. Strateški značaj područja Srema potvrđen je u ratnim planovima Vermahta, jer je trebalo obezbediti sigurnost za povlačenje više od 300.000 pripadnika nemačke armije sa prostora Grčke, Albanije i južnih krajeva Balkana ka Hrvatskoj i zapadu u situaciji velikih vojnih poraza u Evropi i Srbiji, te straha od ofanzive partizanske vojske u Sremu pojačane jedinicama Crvene armije. Jugoslovenska narodnooslobodilačka vojska u višemesečnom ratu izgubila je oko 13.000 pripadnika. Kako su mogućnosti za mobilizaciju bile sve teže, uglavnom iz južnih predela Srbije i današnje Severne Makedonije angažovano je mnoštvo mladih i neiskusnih vojnika koji su na Sremskom frontu u velikom broju izgubili živote protiv tehnički nadmoćnijeg protivnika. Zbog toga je pitanje svrsishodnosti uspostavljanja ovakve bitke u situaciji kada se nazirao ishod Drugog svetskog rata za mnoge još uvek otvorena tema i o tome su napisani mnogi istoriografski radovi. U svakom slučaju, za držanje fronta koji bi bio udarna „igla“ za proboj ka Zagrebu i Sloveniji postojala je volja, koordinacija i saglasnost najviših komandi savezničkih snaga, uključujući one sa istoka i zapada. Britanski komandant sredozemnog fronta feldmaršal Aleksandera Harold lično je posetio linije fronta. Istorija je zabeležila neverovatnu odanost sremskog stanovništva interesima i potrebama Narodnooslobodilačke vojske. Svaka kuća bila je spremna da pruži odgovarajuću pomoć, čak je i lokalna privreda tek oslobođenih naselja u Sremu radila za potrebe fronta. Vojnici su uzvraćali angažovanjem na poljskim radovima i pomaganju sremskom stanovništvu. „Takvu toplinu i predusretljivost sa kojom smo bili primljeni među sremskim stanovništvom danas je teško rečima dočarati. Svaka kuća za nas je bila širom otvorena. Iako smo imali organizovano snabdevanje, ljudi su nas stalno obasipali poklonima i hranom. I dobrim sremskim štrudlama. Donosili su nam čarape, džempere i toplo rublje, zabeleženo je u sećanjima oficira Narodnooslobodilačke vojske koji su na front došli iz daleke Makedonije.
Najizloženiji borbenim aktivnostima svakako su bili Šiđani i meštani okolnih sela. Kako se „okretala“ ratna sreća na samom frontu, tako su i stanovnici Šida najpre dočekali dugo željenu slobodu šestog decembra 1944. godine, da bi u januaru 1945. godine usledio kontranapad Nemaca poznat kao „Zimska oluja“ i nova kratkotrajna okupacija do Bogojavljenja 1945. godine kada je Prva armija vratila grad i proterala preostale ustaše i Nemce. Situacija se na obodu fronta stabilizovala do aprila i njegovog konačnog proboja. Ostalo je zabeleženo veliko decembarsko narodno slavlje u porti hrama Svetog Nikolaja u Šidu i prvi crkveni obred zvanične Srpske pravoslavne crkve. Već u maju 1945. godine Šiđani su u slobodi proslavili hramovnu i gradsku slavu Svetog Nikolaja Letnjeg.

Život, pravila i obaveze u prvim danima slobode

Ratnu istoriju neretko posmatramo kroz vojno-političke činjenice, bitke, datume ili važne događaje, a zaboravljamo da je suština života u prošlosti – baš kao i danas, svakodnevno bitisanje i borba pojedinca da okružen slobodom obezbedi egzistenciju, razvije svoje potencijale i što je moguće više oseti radost života. U tom smislu i završetak Drugog svetskog rata možemo posmatrati kroz prizmu običnog čoveka – pojedinca koji je, noseći pušku ili radeći svoj posao, čekao da sebe i svojoj porodici obezbedi bolje „sutra“. Prva asocijacija na završetak rata svakako je materijalna obnova. Tako je zgrada današnje železničke stanice u Sremskoj Mitrovici simboličan primer prvog obnovljenog građevinskog objekta nove jugoslovenske države. Nemci su je, takođe simbolično, srušili prilikom povlačenja u jesenjim borbama 1944. godine. Pristupilo se obnovi privrednih i proizvodnih pogona koji su bili u rukama okupatora. Mitrovačka Vojna oblast propisala je krajem 1944. godine radno vreme u kancelarijama i radionicama od 7 do 18 časova, uz prekovremeni rad kad nalažu potrebe i bez prava praznovanja. U najvećem sremskom gradu najpre su pokrenuti pogoni „Mitrošpera“ i „Varde“ a osnovana je poljoprivredno-mašinska stanica. Pristupilo se organizaciji poljoprivrednih radova u celom Sremu. Na prostoru Rume zatečene količine hrane i namirnica u kućama domaćih Nemaca iznošene su u sabirne magacine odakle su deljene vojsci, kolektivnim kuhinjama i izbeglicama. U Rumi je postojalo pet pekara, a u organizaciji partije omladinci koji su u njima radili takmičili su se koja će pekara ispeći više hleba boljeg kvaliteta. Hleb se pekao i u furunama domaćinskih kuća. Širom Srema vršeni su popisi školskog inventara i stanja drugih javnih objekata sa ciljem njihove obnove. „Slobodna Vojvodina“, organ i list pokrajinskog Narodnooslobodilačkog odbora redovno je izveštavao o toku rata ali i uspostavljanju civilnog života u Sremu. U broju od 22. novembra 1944. godine ovaj list piše o potrebi da se zbrinu izbeglice koje su posle proterivanja Nemaca iz Beograda pobegle iz svojih sela, privremeno okupiranih od okupatora u povlačenju. U tekstu se traži pomoć u hrani koja bi došla sa prostora susednih Bačke i Banata a piše se i o grupi od nekoliko hiljada izbeglica iz Martinaca, Kuzmina i Grka koji su nakon boravka u Mačvi preko Save vraćeni u Mitrovicu i Rumu gde će boraviti dok se njihova mesta ne učine bezbednim. U istim novinama piše se o planu da se iz Vrdnika organizuje jedan od dovoda struje u Novi Sad. Zakoni i propisi donošeni u vreme borbe za konačno oslobođenje i u prvim mesecima slobode bili su deo novog društveno-političkog sistema predvođenog Komunističkom partijom Jugoslavije. Zbog toga su mnoge aktivnosti, naročito na političkom, kulturnom ali i ekonomskom planu bile ideološki strogo usmerene i kontrolisane od strane nadležnih Narodnooslobodilačkih odbora iz kojih će se vremenom razviti novi poredak vlasti na svim nivoima. To će najočiglednije biti u organizaciji kulturnog i prosvetnog života u Sremu gde će za svaku javnu manifestaciju ili nastavni program biti potrebno odobrenje nadležnih vlasti.
Karakter uputstava i normi novih vlasti koje su u posleratnim uslovima morale uspostaviti autoritet dobro će oslikati Naredba broj šest Komande mesta Rume od 10. novembra 1944. godine. Pod prvom tačkom traži se od civilnog stanovništva da preda oružje i vojničku opremu, uz najavu revizije i kontrole koju će vojni organi vršiti po kućama. Sve privatne trgovine morale su se otvoriti u 8 časova i raditi svaki dan, izuzev na verske praznike i svece, do 17 časova. Zanatlije se pozivaju da počnu sa radom. Tražilo se otvaranje i početak rada mesnih pijaca pri čemu je navedeno da „cene nisu maksimirane, ali se moraju kretati prema mesnim i prometnim prilikama. Tko se bude uhvatio da cene nabija ili traži cenu za svoju robu koja nije podnošljiva biće povučen na strogu odgovornost.“ Nošenje petokrake bilo je zabranjeno svim licima koja su bila „po strani“ partizanske borbe ili su bili u fašističkom i ustaškom pokretu. Pozvana su sva lica koja su tokom rata bilo šta otuđila iz kuća Rumljana ili objekata fašističke vojske, da ista dobra pod hitno vrate. Građanstvo je bilo u obavezi da prikupi svo staklo od polupanih prozora i preda ga na utvrđeno mesto. Bilo je zabranjeno svako „pijančenje“ a civilnom stanovništvu dozvoljeno je kretanje do 22 sata uveče. Svaki prekršilac rizikovao je poziv na odgovornost. Naredna akta slične sadržine iz 1945. godine i kasnije bila su nešto fleksibilnija, ali takođe u nameri da strogo kontrolišu većinu društvenih, političkih, kulturno-prosvetnih i ekonomnskih tokova.

Branko Lođinović

Iz poslednjeg intervjua sa Brankom Lođinovićem
U 98. godini života, 27. oktobra 2024. godine, preminuo je Branko Lođinović iz Grgurevaca, učesnik Drugog svetskog rata, višestruko odlikovan za svoje zasluge za hrabrost. Učestvovao je u brojnim borbama, među kojima su i one za oslobođenje Srema i Sremske Mitrovice. Nakon što je sa samo 15 godina bio svedok stradanja svojih oko 300 meštana od strane nemačkih vojnika šestog juna 1942. godine, otisnuo se u partizane. Nakon rata živeo je mirnim životom sa suprugom Grozdanom sa kojom je imao dvoje dece i unučiće i praunučiće. 2019. godine dobio je i najviše priznanje Grada Sremska Mitrovica, Novembarsku nagradu.
Branko Lođinović se sećao i mladima prenosio iskustvo iz rata, kao opomenu za budućnost. Da se ne zaboravi. Sa snažnim emocijama govorio je o svim borbama, a najviše o onoj za Beograd. Tada je prvi put, pričao je, čuo i zvuk ruskih kaćuši, od kojih se protivnicima ledila krv u žilama. Najemotivnije je prepričavao ulazak u Beograd, kada im je srce pucalo od ponosa. Akcije u Mitrovici objašnjavao je kao do tada neviđene. Utvrđenje je bilo jako i odbrana.
Ipak, u poslednjem intervjuu koji smo sačinili u avgustu 2023. godine, Čičan, kako su ga svi zvali, govorio je i o privatnom životu i o tome kako se približio skoro stotoj godini, davao nam je savete. Dočekao je 98. godinu vitalan, lekove je pio retko, a bio je bistrog uma i britkog jezika i tada. Živeo je sam u Grgurevcima.
– Tajna dugovečnosti nisu lekovi, ni posebna hrana, već skromnost. I u ovim godinama živim isto kao i ranije, sve jedem. Ponekad popijem lekove za pritisak. Čitam mnogo, malo pišem. Krećem se, imam prijatelje, imam unuke i praunuke. Ili oni dođu ili ja odem kod njih, nisam usamljen, rekao je Lođinović tog avgusta.
Supruga Grozdana umrla je davno pre njega, zajedno su dobili dvoje dece.
Nikakvi eliksiri nisu mu podarili dugovečnost.
– Budite skromni, ponavljam, a najzdravije je da budete to što jeste i da ste time zadovoljni. To si , što si, poručio nam je deda Branko, da razmislimo dobro i zapitamo se…
foto MO SUBNOR Laćarak

Spomenik Janku Čmeliku

Negovanje kulture sećanja

U svim sremskim lokalnim samoupravama neguje se kultura sećanja, a gotovo da u svakom selu i gradu postoji spomen obeležje koje opominje da se prošlost ne sme zaboraviti, kao ni oni koji su narod doveli do slobode i izbavili iz kandži fašizma. U tome značajnu ulogu igraju udruženja, čiji je zadatak i cilj da svaki datum iz perioda oslobođenja i velikog stradanja budu obeleženi.
Opštinski odbor SUBNOR-a u Rumi postoji od 1948. godine, a osnovan je 22. decembra na tadašnji praznik Dan JNA. I ostali odbori i organizacije u Sremu osnovani su tokom 1948. i 1949. godine.
– Danas u Sremu organizacije postoje u šest opština i gradu Sremska Mitrovica. Odbor jedino nemamo u Irigu, mada smo tamo u fazi njegovog formiranja. Od osnivanja i kasnije, članovi su bili borci koji su učestvovali u Drugom svetskom ratu i osnovni zadaci su bili vezani za zaštitu njihovih prava i obeležavanje važnih datuma iz te borbe protiv fašizma i okupacije. Taj broj se protokom vremena smanjivao, tako da sada u celom Sremu, od svih učesnika borbi u Drugom svetskom ratu, živ je samo jedan borac iz Molovina kod Šida. On sada živi u Šidu, a reč je o Gavri Vinčiću, koji je rođen 1926. godine, kaže Predrag Vukmirić, predsednik OO SUBNOR Ruma.
U Rumi trenutno ima 611 članova, to su potomci boraca iz Drugog svetskog rata i poštovaoci narodnooslobodilačke i antifašističke borbe.
– Mi smo pre dve godine promenili ime i nismo više Savez udruženja boraca narodnooslobodilačkog, već narodnooslobodilačkih ratova i negujemo tradicije svih oslobodilačkih ratova Srbije u 20. veku. Članovi su i veliki broj ratnih vojnih invalida i porodica poginulih boraca iz poslednjih ratova, ističe Vukmirić.
Sada su sve aktivnosti usmerene na obeležavanje Dana pobede, ali i na aktivnosti koje dolaze posle toga.
– Veliki broj boraca iz Srema, pa i rumske opštine je poginulo u Drugom svetskom ratu na teritoriji Istočne Bosne, kada su formirane Prva, Druga i Treća vojvođanska brigada, koje su tamo provele u borbama i veći deo rata. Mi 27. jula, kada se obeležava Dan ustanka u Bosni i Hercegovini, kada se obeležava centralna proslava u Donjoj Trnovi kod Ugljevika, obavezno učestvujemo. Imamo 354 borca iz rumske opštine koji su tamo poginuli tokom Drugog svetskog rata i sahranjeni su u zajedničku centralnu grobnicu ili pojedinačna grobna mesta, kaže Predrag Vukmirić.
Iz rumske opštine tokom Drugog svetskog rata su poginula ukupno 594 boraca i sva njihova imena su upisana u posebnu knjigu koja se sada nalazi u Zavičajnom muzeju u Rumi.
SUBNOR u Inđiji, svečanom akademijom i polaganjem venaca i cveća na spomenik u centru grada obeležava deveti maj, Dan pobede nad fašizmom u Drugom svetskom ratu. Dragica Kovačević, predsednica te organizacije, posebno podseća na značaj pobede nad fašizmom i otpor koji smo kao narod pružili fašističkoj nemani.
– Dan pobede nad fašizmom je najznačajniji zajednički praznik čitavog čovečanstva. U slomu fašizma narodi Sovjetskog saveza, u prvom redu Ruski dali najznačajniji doprinos, a u borbama koje su vođene na našem tlu rame uz rame sa našim partizanima, ono su još jednom potvrdili svoje istinske, bratske, istorijske, veze.
Dan pobede nad fašizmom u Drugom svetskom ratu, ističu iz inđijskog SUBNOR-a, prilika je da se, svake godine na taj dan, izvrši i kratak osvrt na prošlost i ulogu našeg naroda u slomu fašizma.
– U osnovi antifašizam je humanistička ideja, koja zagovara beskompromisan otpor zlu i nepravdi. Dan pobede predstavlja priliku da se odavanjem počasti stradalima istakne opredeljenje za očuvanje tekovina ostvarenih tom veličanstvenom pobedom, ističu iz inđijskog SUBNOR-a.
Iako više nema živih učesnika Drugog svetskog rata, organizacije SUBNORA u opštini Stara Pazova, kako opštinska tako i mesne, čuvaju uspomene na vreme borbe za slobodu. Ponose se sa dva narodna heroja, Jankom Čmelikom u Staroj Pazovi i Verom Miščević u Belegišu.
Janko Čmelik (1905-1942) rođen je u Staroj Pazovi. Bio jedan od pokretača komunističkog pokreta u Sremu, prva žrtva fašizma i treći borac u Jugoslaviji proglašen za narodnog heroja u vreme Drugog svetskog rata.
Poticao je iz siromašne zemljoradničke porodice vojvođanskih Slovaka iz Stare Pazove. Bio je veoma društveno aktivan i uticao je na poljoprivredne radnike i siromašne seljake da se organizuju i bore za bolje uslove života. Vrlo rano se uključio i Komunističku partiju Jugoslavije. Veoma aktivno je radio na razvijanju zadružnog pokreta. Učestvovao je u Aprilskom ratu, 1941. godine, a nakon kapitulacije Jugoslovenske vojske bio je odveden u zarobljenički logor u Nemačku. Juna 1941. godine uspeo je da izađe iz logora i vrati se u Staru Pazovu, gde se odmah povezao sa partijskom organizacijom. U toku priprema za oružani ustanak, bio je imenovan za političkog sekretara Sreskog komiteta KPJ zadužen za rad u staropazovačkom srezu. Aktivno je radio na okupljanju ljudi, formiranju i učvršćivanju udarnih grupa, uspostavljanju partijskih veza… Kao član Okružnog komiteta, radio je na formiranju Podunavskog partizanskog odreda, a učestvovao je i u prihvatanju grupe robijaša-komunista koji su avgusta 1941. godine pobegli iz sremskomitrovačkog zatvora. Usled izdaje Gordane Ivačković, koja je bila član Biroa Pokrajinskog komiteta KPJ za Vojvodinu, ustaška policija mu je postavila zasedu i uhapsila ga 19. novembra 1941. godine u Staroj Pazovi. Bio je podvrgnut strašnim mučenjima od strane ustaša, ali nikoga nije izdao. Osuđen je na smrt i streljan je 12. maja 1942. godine, a već sledeće godine, 25. oktobra 1943. godine proglašen je za narodnog heroja. Sahranjen je na groblju u Staroj Pazovi.
Vera Miščević je rođena sedmog aprila 1925. godine u Belegišu. Kada su u toku leta 1941. godine u Belegišu počele da se stvaraju prve antifašističke organizacije, a u blizini sela je bio formiran i Podunavski partizanski odred, počela je da bude aktivna na omladinskim sastancima gde se upoznala sa idejama komunizma. Već u toku zime 1941/1942. godine priključila se ilegalcima u svom selu i počela da za njih obavlja kurirske poslove. Pored ovoga učestvovala je i u nekoliko akcija sečenja telefonskih žica između Belegiša i Starih Banovaca.
Nije odustajala od ideje da se priključi partizanima, a posle završenog bolničkog kursa bila je upućena u Bosutsku partizansku četu, koja je juna 1943. godine bila uključena u sastav Trećeg bataljona tada formirane Treće vojvođanske udarne brigade. Sa samo 19 godina, devojka iz Belegiša po imenu Vera Miščević poginula je 1944. godine tokom Narodnooslobodilačke borbe. Tada, kao bolničarka Treće vojvođanske brigade, u pokušaju da pomogne ranjenima, biva smrtno pogođena rafalom iz tenka. Proglašena je za narodnog heroja.
E.M.N.