Pod posebnom pratnjom, slika „Krug“, remek – delo Lazara Vozarevića, stigla je u mitrovačku Galeriju, koja nosi ime po tom nadaleko čuvenom umetniku, petnaestog novembra, tačno u podne. O ovoj slici se mnogo govorilo, jer je njen put od Srbije, gde je nastala i nazad bio veoma uzbudljiv. Niz godina bila je deo kolekcije Dejvida Rokfelera, međutim to ne bi trebalo da bude najvažniji podatak o njenom životu, upravo zbog njene specifičnosti i neobičnosti.

Slika „Krug“ nastala je 1967. godine, kombinovanom tehnikom ulja i metala na platnu. Oni su poređani u savršen krug. Istoričari umetnosti ocenjuju da je delo nastalo u Vozarevićevoj najboljoj fazi. Ovo delo je većih dimenzija, visine 208 centimetara i širine 160 centimetara. Na njoj dominira zlatna nijansa, a stručnjaci to objašnjavaju Vozarevićevom naklonošću vizantijskom periodu umetnosti, gde se ističu slični motivi.

Aktuelna izložba u mitrovačkoj galeriji „Lazar Vozarević“ prikazuje vernu repliku devetog Bijenala u Sao Paolu 1967. godine. Srpski slikar imao je priliku da izloži tada nekoliko svojih slika, koje sada Mitrovčani mogu da vide, ali i da prošetaju kroz tadašnju Vozarevićevu postavku. Kako se i očekivalo, događaj u Sao Paolu posetili su brojni uticajni ljudi, među kojima je bio i čuveni američki bankar Dejvid Rokfeler. Ostalo je upamćeno da je izgovorio, ugledavši „Krug“ rečenicu: „Ovo je moje, puno je originalnosti“. Više od 50 godina slika ostaje u njegovoj privatnoj kolekciji, a o ceni stručnjaci danas ne žele da govore, jer ovakva dela imaju danas neprocenjivu nematerijalnu vrednost. Ipak, u galeriji nagoveštavaju da je reč o najvećoj aukcijski prodatoj vrednosti.

Deveti bijenale u Brazilu

Na najznačajnijoj smotri 1967. godine na američkom kontinentu učestvovalo je 779 umetnika iz 61 zemlje. Konkurencija se tada opisivala kao surova, s obzirom na to da su svoja dela izlagala najveća imena poput Endija Vorhola, Roja Lihtenštajna, Džaspera Džonsa, Roberta Raušenberga, Dejvida Hoknija, Sezara, Alena Žakea, Mikelanđela Pistoleta… Lazar Vozarević se ipak izdvojio, ali nagradu nije dobio, kao nijedan od članova tadašnje jugoslovenske selekcije.

– Konačno smo zatvorili i sam „krug“. Slika jeste krenula iz Beograda na put po svetu, ali Lazar je naš, pa tako da je sam kraj te avanture ipak ovde. Jedna aukcija potvrdila je sve legende o Holivudu i ponuđenoj karijeri u Americi, o crvenom kabrioletu, svetskoj slavi i sve nas, zaljubljenike u lik i delo Lazara Vozarevića zavrtelo, hipnotisalo, i vratilo u „onaj krug“ divljenja, ali i do sada nedostupnih informacija. Od kako se slika pojavila na aukciji, u februaru ove godine, sa Modernom galerijom, detektivskim poslom smo došli do toga da je slika original i dočekali smo je sada kod nas, izjavila je Marija Vuruna istoričar umetnosti, prilikom dočeka slike u galeriji.

Magični „Krug“ istoričari umetnosti opisivali su i kao hipnotički, koji ima moć zaposedanja posmatrača zlatnim, centrifugalnim silama.

– Vozarević je jedan od najvažnijih umetnika druge polovine prošlog veka. Daleko najvažniji apstraktni umetnik koga je Jugoslavija uopšte imala, smatra Vojislav Novevski, direktor Moderne galerije Beograd.

Izložbu u Mitrovici su posetili i gradonačelnica Svetlana Milovanović, njen zamenik Petar Samardžić, v. d. načelnika Gradske uprave za kulturu i sport Vasilj Ševo i brojni ljubitelji umetnosti.

Izložbu „Krug“ će Mitrovčani mogu da pogledaju do 25. novembra.

 Aleksandra Dražić

Foto: Branislav Tucaković