Povodom značajnih arheoloških otkrića na lokalitetu Adžine njive Brajkovo 2 u ataru Klenka, u sklopu istraživanja koja se rade na trasi novog Auto-puta Ruma – Šabac, u Klenku održana je konferencija za novinare na kojoj je bilo reči o izuzetnom značaju ovog lokaliteta. Potom su novinari u pratnji arheologa i obišli ovaj veliki i važan lokalitet.

Reč je o iskopavanjima koja se vrše u okviru  zaštitnih arheoloških radova na trasi budućeg Auto-puta, a  u saradnji Koridora Srbije, kompanije AzVirt Srbija, Arheološkog Instituta u Beogradu, Zavoda za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica i Zavičajnog muzeja Ruma.

Ovo je jedno od najvećih iskopavanja u istoriji srpske arheologije, do sada je istraženo čak 56.000 kvadratnih metara uz fascinantne, a u nekim slučajevima i jedinstvene nalaze – kako se čulo na konferenciji za novinare.

– Na samom lokalitetu su potvrđeni nalazi iz bezmalo svih epoha ljudskog života na našem prostoru. Istražene su celine iz mlađeg kamenog doba, bakarnog i gvozdenog doba, keltske i rimske civilizacije, slovenskih plemena, srednjevekovnih država, sve do današnjih dana. Među najzanimljivije nalaze spadaju košnice koji pripadaju starčevačkoj kulturi, koja je cvetala između 6300. i 5350. godine pre naše ere. Ovo ukazuje na to da je Srem bio jedna od kolevki pčelarstva još pre 8.000 godina – rekao je dr Dragan Milanovića, rukovodilac istraživanja.

Takođe, pronađeni su ostaci brojnih kuća iz perioda vinčanske kulture, sa ostacima peći i ostacima pokretnih rešetki za pečenje. Oko kuća je detektovan ogroman odbrambeni rov koji je čuvao naselje, što ukazuje da su i u tom periodu ljudi živeli u strahu od napada neprijatelja.

U kućama su pronađeni sjajni primerci umetničkih dela kao što su figurine bojene mineralnim pigmentima, kao i lampe u obliku ljudskog tela.

– Ono što ovaj lokalitet čini izuzetno značajnim su upravo fizički ostaci ljudi – pet neolitskih sahrana vinčanske kulture koji su otkriveni na lokalitetu. Adžine Njive postaju treći lokalitet sa najvećom misterijom srpske arheologije – vinčanskim nekropolama. O bogatstvu ove regije svedoči i to da se drugi lokalitet sa ljudskim ostacima vinčanske populacije nalazi na istoj toj gredi, udaljen svega pet kilometara, a to je lokalitet od izuzetnog značaja, Gomolava kod Hrtkovaca – ističe dr Milanović. Ono što je još podatak koji fascinira je da ta je ta neolitska varošica sa uređenim ulicama, čiji je mali deo otkriven ovim iskopavanjima, prestala da postoji dva milinijuma pre izgradnje piramida u Gizi.

Na ovom lokalitetu se nalaze i druge kulture koje su se smenjivale hiljadama godina dugog i kontinuiranog života pored Save.

Kao kurioziteti se izdvaja nalaz odsečene ljudske glava iz bakarnog doba koja je ritualno zakopana, nalazi keltske kulture i jedinstvene peći za keramiku.

Značajan je i nalaz tri olovne ikone podunavskog konjanika nađene u primarnim kontekstima, što ih čini jedinstvenim, nađeni novac, oruđe i oružje…sve to svedoči o značaju lokaliteta u blizini Klenka.

Na lokalitetu  Adžine Njive se primeljuju najsavremenije metode arheološkog istraživanja.

– To su od neinvazivnih metoda snimanja koje je Arheološki institut godinama razvijao na lokalitetu Viminacijum, preko najmodernijih tehnologija upotrebe 3D skeniranja dronovima, fotogrametrijskom dokumentacijom i digitalnom bazom podataka, čime sve iskopano ostaje sačuvano i dostupno za buduća istraživanja, dokle god postoji čovečanstvo.

Adžine Njive Brajkovo 2 time postaje lokalitet koji će neprocenjivo obogatiti kulturno-turističku ponudu Srema. Ovo je jedan od tri lokaliteta u Srbiji gde su nađene vinčanske sahrane – prvi je Botoš, potom Gomolava i sada ovaj lokalitet sa iskopanih pet skeleta – rekao je dr Miroslav Kočić.

Dr Miomir Korać, direktor Arheološkog instituta  je ukazao da se ovakvim velikim projektima stvaraju novi veliki stručnjaci koji izrastaju u izuzetne arheologe.

– Važno je što više od pronađenog sačuvati, koliko dozvoljavaju i radovi na novoj saobraćajnici – kaže dr Korać.

Aleksandra Ćirić, predsednica Opštine Ruma je ukazala da je, zbog važnosti ovog lokaliteta,  dužnost lokalne samouprave da što više pomogne istraživanja, jer će gotovo svi pronađeni predmeti biti deo stalne postavke Zavičajnog muzeja Ruma.

– Rumska opština je jedina opština u Srbiji koja ima tri arheološka lokaliteta od izuzetnog značaja. To su Gomolava kod Hrtkovaca, Basijana kod Donjih Petrovaca i ovaj novootkriveni  Adžine Njive Brajkovo 2 nadomak Klenka, za koja sam obaveštena da će biti proglašen za lokalitet od izuzetnog značaja. Mi ćemo finansijski podržati konzervaciju pronađenih predmeta, kako bi što bolje prikazali  8.000 godina istorije i rumskoj  publici i naučno – istraživačkim krugovima iz zemlje i čitavog sveta. Želimo da promovišemo ovaj lokalitet, da on bude važan deo kulturno – turističke ponude naše opštine – rekla je Aleksandra Ćirić.

Istovremeno, predstavnik Koridora Srbije je rekao  da arheološko otkriće i radovi na iskopavanjima neće usporiti radove na izgradnji Auto-puta, te da se u saradnji sa  Arheološkim institutom istovremeno odvijaju radovi na „spajanju puteva prošlosti i budućnosti“ i očuvanju nacionalnog blaga naše zemlje.

S. Džakula